Tante Pollewop was dinsdagavond te gast op een gemeentelijke informatieavond over de toekomst van de bibliotheken in Horst aan de Maas. Een openbare bijeenkomst, eerst en vooral bedoeld voor de gemeenteraad. Die heeft immers dit voorjaar besloten tot een bezuiniging van tweehonderdduizend euro op de Horster bibliotheken en tegelijkertijd een toekomstvisie op het bibliotheekwerk geëist (eerst een visie en daarna op basis van die visie investeren of bezuinigen had Tante logischer geleken, maar dat terzijde).
Verantwoordelijk wethouder Ger van Rensch schetste de contouren van die toekomstvisie in juni al op z’n
weblog en deed dat dinsdag andermaal. De praktische uitwerking daarvan bestaat uit drie onderdelen: een goed uitgeruste bibliotheekvestiging in Horst, schoolbibliotheken in alle andere vijftien Horster kernen met een breng- en haalservice voor volwassenen en in Grubbenvorst en Sevenum ‘leespunten’, bestaande uit een leestafel met kranten, gratis wifi en een koffieautomaat.
De wethouder schreef in juni dat hij hoopte na de bijeenkomst van dinsdag
‘een duidelijke boodschap/opdracht’ van de gemeenteraad te krijgen. Tante vond dat destijds een beetje vreemd: als hij hoopte op een opdracht van de gemeenteraad had hij zich toch de moeite kunnen besparen eerst zelf een visie te formuleren? Enfin, hamvraag is of de wethouder na dinsdag die gewenste duidelijke boodschap/opdracht van de gemeenteraad krijgt. De feiten, meningen, cijfers en stokpaardjes van deskundigen, leken, bestuurders en gemeenteraadsleden buitelden in elk geval over elkaar heen: ‘alle ballen op de schoolbibliotheek’, ‘meer aandacht voor laaggeletterdheid’, ‘de bibliotheek moet een ontmoetingsplaats blijven’, ‘digitalisering maakt de fysieke bibliotheek overbodig’, ‘Sevenum moet een volwaardige bibliotheek blijven behouden’, ‘keuzes, daar gaat het om’. Zoveel hoofden, zoveel zinnen. Zie daar als gemeenteraad maar eens soep van te brouwen.
Toch durft Tante wel te voorspellen hoe het zal lopen. Na de vrijwel unanieme lofzang van dinsdag valt onmogelijk meer aan de schoolbibliotheken te ontkomen. Dat basisschool De Schakel in Broekhuizenvorst, waar een pilotproject loopt, nu al te weinig geld heeft voor de aanschaf van nieuwe boeken en dat volstrekt onduidelijk is hoe de haal- en brengservice voor volwassenen eruit gaat zien zijn slechts enkele vlekjes die nog weggewerkt moeten worden.
Kind van de rekening worden de laaggeletterden (in Horst aan de Maas twaalf procent van de bevolking). Zij hebben de pech dat hun belangen dinsdag bepaald niet overtuigend vertolkt werden. Dan is het in een tijd van bezuinigingen voor een gemeenteraad gemakkelijk schieten. Bovendien: met al die schoolbibliotheken verdwijnt de laaggeletterdheid in Horst aan de Maas toch als sneeuw voor de zon? Twee vliegen in één klap!
Jongeren, volwassenen, ouderen en allochtonen - om maar eens een paar dwarsstraten te noemen - moesten het helemaal zonder belangenbehartiger stellen en kwamen dan ook niet of nauwelijks ter sprake. Zij dienen dus eveneens te vrezen voor hun lot. Een goed uitgeruste vestiging in Horst (
whatever that may be), krantje-croissantje in Grubbenvorst en Sevenum, een haal- en brengservice in de kerkdorpen en verder bekijken ze het maar. Past ook mooi in
‘de bril van zelfredzaamheid’ (© de wethouder). Een begrip als
éducation permanente (om het besmette woord verheffing maar te vermijden) heeft Tante de hele avond niet gehoord.
De raad zal de bibliotheek in Horst wel in stand willen houden, zij het wellicht op een andere, goedkopere locatie. Hebben personeel en bezoekers toch maar mooi vijf jaar kunnen genieten van haar paleisje waar ze dertig jaar zo reikhalzend naar hadden uitgezien! Ook in andere opzichten zal de Horster bibliotheek een flinke jas uit dienen te trekken. De wethouder moet maar zeggen hoe flink en op welke manier. De bibliotheek zelf wekt de indruk het allemaal wel goed te vinden: als je geschoren wordt moet je stilzitten, lijkt het devies.
De bibliotheekvestiging in Grubbenvorst? Die gaat eraan, kun je vergif op innemen. Is ook betrekkelijk risicoloos: dinsdag geen woord aan gewijd en geen tekenen van een volksopstand. Met Sevenum ligt dat wel anders, zo bleek ook dinsdag weer. Dus daar moet de raad iets mee. Tante gokt op iets in de geest van een combinatie van schoolbibliotheek, haal- en brengservice en leespunt. Zodat voorlopig de sociale functie van de bibliotheek, waar ze in Sevenum zo aan schijnen te hechten,
geborgd blijft.
Geholpen door een discussieleider die vaardig die kant op koerste, ging het dinsdag uiteindelijk toch in de eerste plaats om bezuinigen. De visie op de toekomst van bibliotheken kwam er bekaaid af. Alleen al daarom lijkt het Tante onmogelijk dat het heil zal komen van een toch al niet door een overschot aan kennis van zaken geremde gemeenteraad. De wethouder kan dus wel fluiten naar de duidelijke boodschap/opdracht van de raad waar hij zo vurig naar verlangde. En dan zit er voor hem weinig anders op dan z’n eigen, mogelijk links en rechts door de gemeenteraad wat aangescherpte visie door te voeren.
Tegen heug en meug uiteraard. Want het zou wel heel vilein van Tante zijn om te veronderstellen dat dat vanaf het begin de bedoeling is geweest.
Begrijp Tante overigens niet verkeerd: zij sluit haar
ogen niet voor de realiteit en beseft dat bibliotheekvernieuwing ook in Horst aan de Maas gewenst en noodzakelijk
is. Wel heeft ze vraagtekens bij het proces zoals het in Horst aan de Maas
verloopt: de gemeenteraad besluit eerst fors te gaan bezuinigen en vraagt
daarna pas om een visie. Vervolgens wordt een bijeenkomst belegd die moet
leiden tot een visie, maar op voorhand heeft de wethouder zelf al een visie
geformuleerd. Als die bijeenkomst er dan is, staat niet de toekomstvisie op de
Horster bibliotheken centraal, maar de visie van de wethouder op die toekomstvisie.
